Koperek nieodłącznie kojarzy się z latem… Trudno wyobrazić sobie bez niego obiad z młodymi ziemniaczkami w roli głównej czy lekkie, wakacyjne surówki pachnące słońcem i ogrodem! To bardzo popularne ziele, cenione przede wszystkim za swe walory smakowe, kryje w sobie jednak znacznie więcej zalet niż tylko charakterystyczny smak. Miłośnicy zielonych przypraw mogą cieszyć się jego aromatem o każdej porze roku. Koperek, mrożony w odpowiedni sposób, nie traci swoich cennych właściwości. Ta niepozorna roślina pomaga zrzucić zbędne kilogramy, łagodzi dolegliwości ze strony układu pokarmowego i doskonale odświeża oddech. Na co jeszcze możemy liczyć, gdy posiekanymi gałązkami wzbogacimy ulubione dania?
Historia koperku
Popularnie zwany po prostu koperkiem koper ogrodowy bardzo dobrze znany i uprawiany był już przed naszą erą. Nie ma co do tego całkowitej pewności, ale badacze sądzą, iż pochodzi on z obszarów południowo-zachodniej Azji, skąd dalej został rozpowszechniony w pozostałych miejscach na świecie.
Z dobrodziejstwa koperku korzystali już starożytni Egipcjanie i Rzymianie. Ci ostatni wykorzystywali go m.in. jako lekarstwo na ból głowy.
Pozostałości po koprze odnaleziono w grobowcu należącym do faraona Amenhotepa II, który zmarł około 1400 r p.n.e.
Ponadto o koprze wspomina nawet Biblia. Wzmianki o nim znajdują się w ewangelii według świętego Mateusza.
Uprawa koperku
Uprawa koperku jest bardzo łatwa i nie wymaga żadnych szczególnych umiejętności. Należy jednak pamiętać o kilku kwestiach. Przede wszystkim koperek jest rośliną, która lubi stanowiska słoneczne. Należy go też chronić przed wiatrem. Gleba powinna być przepuszczalna, żyzna i wilgotna, jednak umiarkowanie. W zbyt mokrym środowisku zacznie gnić. Koper ogrodowy rośnie dość szybko. Można go dosiewać przez cale lato. Poza tym jest na tyle łatwy w uprawie, że uda się ona nawet w domowej doniczce jesienią i zimą.
Ogromną zaletą koperku jest to, że należy on do roślin niezwykle odpornych na choroby i rzadko atakowanych przez szkodniki.
Koper uprawiany w ogrodzie można zbierać już wiosną. Zbiór nasion powinien odbyć się później, gdy dojrzeją, czyli w okresie letnim. Roślinę można z powodzeniem suszyć i przetrzymywać przez długi czas w zacienionym, przewiewnym miejscu bądź mrozić.
Wartości odżywcze i zdrowotne koperku
Koper jest rośliną niezwykle bogatą w witaminy i minerały. Zawiera między innymi witaminy z grupy B (w tym tiaminę, biotynę, ryboflawinę i kobalaminę) oraz witaminy A, D, E i K. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że jest prawdziwą skarbnicą witaminy C. Wśród minerałów należy wymienić przede wszystkim fosfor, żelazo i wapń.
W koperku znajdują się ponadto dobroczynne flawonoidy oraz olejek eteryczny.
Koperek wykazuje szereg właściwości prozdrowotnych:
- działa uspokajająco i nasennie – w tym celu należy przygotować napar z nasion bądź liści;
- obniża ciśnienie krwi – pod warunkiem, że jest spożywany regularnie w umiarkowanych ilościach;
- wspiera proces trawienia – jest składnikiem herbatek ziołowych dla dzieci, które borykają się z kolką i wzdęciami;
- wspiera laktację – dlatego polecany jest kobietom karmiącym;
- działa antyseptycznie – okłady z koperku można stosować m.in. na ropne zakażenia skóry oraz oczu
- pomaga pozbyć się nieprzyjemnego zapachu z ust, np. po spożyciu czosnku;
- łagodzi uciążliwy kaszel – podczas dolegliwości układu oddechowego warto sięgnąć po napary i herbatki z koperkiem;
- wspiera urodę – w formie naparu można go wykorzystywać do przemywania cery tłustej, podobnie płukankę z koperku można stosować na przetłuszczające się włosy.
Koperek na odchudzanie?
Koperek to wprost idealna roślina dla wszystkich osób na diecie – cechuje się znikomą liczbą kalorii, a jego nadzwyczajny smak nadaje charakteru wszystkim, nawet najmniej atrakcyjnym dietetycznym potrawom.
To zielone zioło nie tylko urozmaica posiłki, ale też pomaga pozbyć się nadwagi w realny sposób – dzięki niemu metabolizm nabiera tempa, szybciej spala się również tkanka tłuszczowa, a z organizmu zostaje usunięty nadmiar wody. Poza tym znajdujący się w koperku błonnik powoduje uczucie sytości po posiłku. Dlatego łatwiej oprzeć się kuszącym, ale często kalorycznym przekąskom i przestać podjadać między posiłkami.
Koperek na trawienie, czkawkę i nie tylko…
Czasem każdemu z nas zdarza się zjeść zbyt dużo pyszności podczas rodzinnego obiadu. Na szczęście koperek doskonale wspiera procesy trawienne. Dlatego warto dodawać go do posiłków, a w przypadku bardziej uciążliwych dolegliwości – sięgać po pyszny i zdrowy napar z nasion kopru.
Dzięki koperkowi możemy oczyścić organizm ze szkodliwych substancji i dodatkowo zadbać o układ moczowy, chroniąc go przed przykrymi infekcjami.
Przy pomocy koperku pozbędziemy się też uporczywej czkawki, która zwykle daje się we znaki, gdy za szybko jemy. Roślina uśmierza również dotkliwe bóle głowy – szczególne zasługi tej kwestii mają witaminy z grupy B. Korzystnie bowiem wpływają na układ nerwowy i łagodzą napięcie, które bardzo często przyczynia się do tej dokuczliwej dolegliwości.
Koperek na skórę i wzrok
Aromatyczny koper to skarbnica witaminy A, która jest naturalnym antyoksydantem, pomaga zadbać o skórę i narząd wzroku. Znajdziemy w nim również spore dawki wspomnianej już witaminy C – kolejnego przeciwutleniacza, który niweluje szkodliwy wpływ wolnych rodników na organizm i wzmacnia układ immunologiczny.
Tabela wartości odżywczych koperku (w 100 g produktu)
| KALORIE | 27 kcal |
| BIAŁKO | 2,8 g |
| WĘGLOWODANY | 6,1 g |
| TŁUSZCZ | 0,4 g |
| BŁONNIK POKARMOWY | 3,3 g |
Zawartość witamin i minerałów (w 100 g produktu)
| SÓD | 7 mg |
| POTAS | 396 mg |
| WAPŃ | 64 mg |
| FOSFOR | 51 mg |
| ŻELAZO | 2,7 mg |
| MAGNEZ | 14 mg |
| WITAMINA A | 350 µg |
| BETA-KAROTEN | 2100 µg |
| TIAMINA (WITAMINA B1) | 0,230 mg |
| RYBOFLAWINA (WITAMINA B2) | 0,110 mg |
| NIACYNA (WITAMINA B3) | 0,20 mg |
| WITAMINA C | 31 mg |
| WITAMINA E | 0,20 mg |
Jak przyrządzać koperek?
Koperek można i warto spożywać w świeżej postaci, bowiem poddany obróbce termicznej traci część swoich dobroczynnych właściwości.
Szczególnie wrażliwa i nieodporna na wysoką temperaturę jest witamina C.
Warto też sięgać po produkty mrożone, które możemy z powodzeniem wykorzystywać w kuchni przez cały rok. Dzięki zaawansowanym technologiom mrożenia zachowują one swoje cenne składniki. Najlepiej sięgać po artykuły najwyższej jakości – naturalne i polskie.
Możemy wybrać na przykład Proste Historie – wyjątkowo smaczne, a przy tym zdrowe gotowe produkty mrożone, w których kryje się bezcenny koper. Zupa kalafiorowa z koperkiem na pewno zachwyci podniebienia wszystkich gości i domowników. Na drugie danie ciekawą potrawę możemy wyczarować z warzyw na patelnię, w których znajdziemy nie tylko koperek, ale wiele innych warzyw pełnych witamin i minerałów. Możemy zdecydować się na wersję klasyczną, hiszpańską lub zaskoczyć domowników orientalnym przysmakiem. Jak jeszcze wykorzystać koperek i w jakich potrawach na stałe wprowadzić go do naszej diety?
Oto kilka przykładów:
- zupa koperkowa – koperek jest aromatycznym składnikiem, który dodawany jest do wielu zup, jak m.in. wspomniana kalafiorowa, ogórkowa czy nawet pomidorowa. Dlaczego zatem nie przygotować pysznej zupy koperkowej? Można ją serwować np. z makaronem, grzankami lub ziemniakami;
- zupa z młodej kapusty – wyjątkowo smaczna i łatwa w przygotowaniu. W okresie letnim stanowi doskonałą alternatywę dla zup, które przygotowujemy cały czas. Do cienko poszatkowanej kapusty możemy dodać ziemniaki pokrojone w kostkę, marchew startą na grubych oczkach i oczywiście dużą ilość koperku;
- młoda kapusta z koperkiem – idąc dalej tym tropem, młodą kapustę i koperek możemy połączyć ze sobą nie tylko w zupie, ale również w sałatce do obiadu;
- surówki z koperkiem – bez względu na to, czy chcemy przygotować surówkę ze śmietaną czy oliwą, z pomidorem czy ogórkiem, koperek zawsze świetnie będzie komponować się z większością warzyw. Nada surówce wyjątkowego, świeżego smaku i aromatu. Jest na tyle uniwersalnym i „bezpiecznym” składnikiem, że bez obaw możemy go dodać do każdej potrawy;
- kanapki z koperkiem – koperek kojarzy się raczej z dodatkiem do młodych ziemniaków a nie do kanapek, ale czemu nie? Nawet w środku zimy możemy przygotować pyszne, kolorowe kanapki, które wprowadzą do domu nieco wiosny i dodadzą energii. Położony na ich wierzchu koperek będzie świetną dekoracją, która dodatkowo zachęci do jedzenia;
- kotleciki jajeczne z koperkiem – są lekkie i smaczne. Z powodzeniem mogą zastąpić kotlety z mięsa i urozmaicić posiłek. Do masy jajecznej na kotleciki możemy dodać nie tylko koperek, ale też np. pietruszkę i szczypiorek;
- koperek do przetworów – wysuszone baldachy i pędy kopru obowiązkowo dodaje się do kiszonek, np. kapusty i ogórków, dzięki czemu przetwory mają pyszny smak i nie psują się szybko.
Ciekawostki o koperku
- Dawniej wierzono w magiczną moc koperku. Podobnie jak np. czosnek miał on za zadanie odpędzać złe moce, strzec przed piorunami oraz gwarantować spokojny sen bez koszmarów. W celu zapewnienia sobie ochrony wieszano całe wiązki kopru w domach.
- W czasach starożytnych nie każdy miał swobodny dostęp do koperku, który już wówczas traktowano jako roślinę leczniczą. Ten, kto mógł częstować swoich gości koperkiem, uchodził za bogacza.
- Nasiona kopru obecnie nie cieszą się tak dużą popularnością jak pędy i liście, ale są równie wartościowe. Wyglądem nieco przypominają kminek. Można je wykorzystać na różne sposoby, np. do wypieku chleba. Warto dodawać je także do potraw z kapusty i do mięs, gdyż pomagają w dolegliwościach trawiennych po spożyciu ciężkich dań.
- Poprawna nazwa koperku to koper ogrodowy. W Polsce można jednak spotkać się także z innymi nazwami, jak na przykład koper wonny, kajzer, kopr swojski czy krop.
