Kiedyś rosły w każdym przydomowych ogródkach, w gęstych kępach lub pomiędzy warzywami. Dzisiaj uprawiane są w doniczkach na balkonach albo parapetach. Nie mogą się bez nich obyć tradycyjne polskie dania, a gotowe potrawy zyskują dzięki nim dodatkowy smak. Zioła, zarówno świeże, jak i suszone, to kulinarny dodatek, który może znacząco wpłynąć na końcowy smak potrawy.
Siła ziół często jest niedoceniana. Bardzo niesłusznie, zioła bowiem dodają charakterystycznego smaku, który wzbogaca całe danie. Kluczowe jest jednak dobranie odpowiednich ziół do konkretnego dania. Tylko wtedy smaki dopełniają się, a całość smakuje wybornie. Do jakich dań warto dodawać zioła? Na pewno do wszystkich przygotowywanych samodzielnie, czyli zup, sosów, sałatek, a nawet kanapek. Również dania gotowe tylko zyskają po dodaniu szczypty wybranego zioła. Świeże listki bazylii położone na odgrzanej pizzy chłodzonej to pomysł wart pochwały. Przed Tobą 8 ziół – zapoznaj się z nimi, by wiedzieć, kiedy ich używać, jak dbać o ich świeżość oraz jak uprawiać je w domu.
Natka pietruszki
Dobrze znana wszystkim, obecna w każdym polskim domu. Najczęściej dodawana jest do zup, ale ze względu na dużą zawartość witaminy A warto posypywać nią, co tylko się da. Makaron, zapiekanki, warzywa, sałatki i surówki, jajka. Pęczek natki kupiony w sklepie najlepiej włożyć do szklanki z zimną wodą, dzięki temu zachowa świeżość przez 2–3 dni. Czas ten można trochę wydłużyć poprzez włożenie natki do lodówki.
Warto pokusić się o założenie własnej małej uprawy. Korzenie pietruszki należy zasadzić w ziemi uniwersalnej, w głębokiej doniczce. Końce korzeni z zalążkami liści powinny wystawać ponad ziemię. Pietruszka będzie się dobrze czuła na słonecznym parapecie, podlewana regularnie, ale nie dużymi ilościami wody.
Koperek
Któż nie lubi rozsmakowywać się w tłuczonych ziemniakach z masłem i koperkiem? Koperek jest też popularnym dodatkiem do zupy ogórkowej, chłodnika z botwinki, młodej kapusty czy sosu tzatziki. Tworzy smaczne kompozycje z jajkami, rybami i sałatkami, np. z bobem.
Aby przedłużyć świeżość pęczka przyniesionego ze sklepu lub targu o kilka dni, należy wstawić go do wody, a następnie do lodówki. Jednak znacznie dłuższą trwałość zapewni mrożenie lub suszenie. To dobre sposoby na przechowywanie dużych ilości tego zioła.
A jak uprawiać koperek w doniczce? Potrzebuje on gleby żyznej, najlepszy będzie kompost lub ziemia do warzyw. Powinien stać w dobrze oświetlonym miejscu, ale nie w prażącym słońcu. Zaleca się częste podlewanie, by ziemia zawsze była lekko wilgotna.
Szczypiorek
Szczypiorek ma w kuchni tak wiele zastosowań, że nie sposób wymienić ich wszystkich. Pasuje do jajek, twarożku, past kanapkowych, chłodników, ziemniaków, sałatek, zapiekanek i do placków ziemniaczanych w spółce ze śmietaną. Chwilę wcześniej przycięty szczypiorek dodaje potrawie wiosennej świeżości i delikatnie ostrego posmaku.
Uniwersalność szczypiorku jest jego dużą zaletą, dlatego zachęcamy do jego uprawy we własnym domu. Roślina ta potrzebuje żyznej i dobrze nawodnionej gleby, jednak nie powinna być zbyt mokra, aby korzenie nie gniły. Przed kolejnym podlaniem należy poczekać, aż ziemia lekko przeschnie. Co pewien czas warto szczypiorek podlać nawozem organicznym.
Oregano
Oregano pochodzi m.in. z regionu Morza Śródziemnego, dlatego najczęściej spotyka się je w daniach kuchni śródziemnomorskiej. Ma aromatyczny, lekko gorzki smak. Zarówno świeże, jak i suszone często jest składnikiem sosu pomidorowego, np. do pizzy lub makaronu. Dobrze komponuje się z warzywami po obróbce termicznej, rybami, a także z różnego rodzaju mięsami. Jest świetnym dopełnieniem zup, np. zupy krem z zielonych warzyw.
Aby oregano dobrze rosło w warunkach domowych, potrzebuje ciepłego, dobrze nasłonecznionego stanowiska. Może rosnąć w niezbyt żyznej glebie, ale źle reaguje na nadmiar wody, chociaż oregano zasiane w donicy potrzebuje regularnego podlewania. W pełni rozwinięte zioło można zebrać w celu ususzenia. Pęczki oregano należy zawiesić w ciepłym, suchym i ocienionym miejscu. Po ususzeniu przyprawę należy umieścić w suchym pojemniku.
Bazylia
Bazylii używa się w dwóch postaciach: świeżej i suszonej. To z niej przygotowuje się pyszne pesto. Świeżo zerwane listki nie tylko dodają smaku, ale są też używane jako dekoracja dania. Bazylia jest dodawana do zup, ryb, sosów, warzyw, sałatek. Tworzy doskonały duet z pomidorami.
Doniczka z bazylią powinna znaleźć się w miejscu słonecznym, nienarażonym na podmuchy wiatru i opady deszczu. Roślina ta lubi glebę żyzną i lekką, można wybrać np. ziemię uniwersalną do warzyw. Podłoże powinno być cały czas lekko wilgotne, ale nie przesadnie mokre. Aby zachować na dłużej samodzielnie wysianą bazylię, jej liście i gałązki można ususzyć i przechowywać w szczelnie zamkniętym pojemniku, pozbawionym wilgoci.
Rozmaryn
Rozmaryn jest szczególnie popularny na południu Europy, jednak i w Polsce jest doceniany za swój wyrazisty aromat. Wyjątkowo dobrze podbija smak mięs – drobiu, wieprzowiny, wołowiny, jagnięciny, cielęciny, a także ryb. Bardzo dobrze pasuje też do warzyw, np. pieczonych lub grillowanych. Poleca się go dodawać do zup, zwłaszcza tych łagodnych. Mocny smak świeżego rozmarynu nada im charakteru.
Rozmaryn można z powodzeniem uprawiać na domowym parapecie. Najbardziej lubi stanowiska ciepłe, słoneczne. Należy podlewać go umiarkowanie, można nawet dopuścić do lekkiego wysuszenia gleby. Cięty świeży rozmaryn należy przechowywać w lodówce, można owinąć go wilgotnym ręcznikiem papierowym. Zioło to można również mrozić i suszyć, aby znacznie wydłużyć jego przydatność do spożycia.
Kolendra
Kolendra jest znana z charakterystycznego, intensywnego smaku, którego niektórzy wolą unikać. Jednak to egzotyczne zioło można dodawać do mięs (gulaszu, curry, mielonego), by uzyskać nowy, intrygujący rezultat smakowy. Będzie też dobrym dodatkiem do sałatek, np. w połączeniu z pomidorami, orzechami, kaszą, ryżem lub soczewicą, a także ze strączkami. Można jej używać jako przyprawy do zup zamiast pietruszki. Wyrazistą kolendrę warto też dorzucać do sosów, np. guacamole czy hiszpańskich sals.
Kolendra uprawiana w doniczce potrzebuje dużo światła i ciepła oraz częstego podlewania. Najlepsza do uprawy będzie próchniczna, przepuszczalna gleba. Dobrze jest regularnie spulchniać ziemię, w której rośnie kolendra.
Majeranek
Majeranek to jedna z najpopularniejszych przypraw w polskiej kuchni. Jest oczywistym dodatkiem do zupy grochowej, fasolowej i żurku oraz kapusty. Wraz z innymi przyprawami można nim nacierać mięso drobiowe. Świeży majeranek doskonale uzupełnia sałatki i sosy. Pasuje też do pieczonych i grillowanych mięs, a także do warzyw, zwłaszcza ziemniaków. Często dodaje się go do potraw zawierających mięso ryb.
Aby majeranek w doniczce rósł zdrowo, potrzebuje stanowiska słonecznego, umiarkowanie wilgotnego. Sprzyja mu gleba przepuszczalna, żyzna, spulchniona, najlepiej bogata w wapń. Suszony majeranek zachowuje swój aromat, dlatego większe ilości tego zioła warto ususzyć i przechowywać w suchym, zamkniętym pojemniku.